نشریه روان سنجی
پیاپی 33 (تابستان 1399)

هدف پژوهش  حاضر، بررسی «ویژگی های روان سنجی نسخه دوم مقیاس های سنجش هوش رینولدز در دانش آموزان تیزهوش» بود. این پژوهش از نوع طرح های روش شناختی و توسعه ای است. پس از ترجمه و انطباق یابی های لازم و همچنین اجرا در فاز مقدماتی (30 نفر)، تحلیل ها در سطح سوال انجام و سوالات مرتب شدند. سپس نسخه ی آزمایشی (50 نفر) و نسخه ی نهایی (70 نفر) با روش نمونه گیری هدفمند روی دانش آموزان تیزهوش اجرا گردید. تحلیل های روان سنجی در حیطه ی اعتبار (تجانس درونی، دونیمه کردن، ضریب ثبات) و روایی (روایی همزمان، روایی تشخیصی) انجام شد. یافته ها نشان می دهند این ابزار در دانش آموزان تیزهوش، از مطلوبیت روان سنجی برخوردار است و با توجه به اجرای سریع آن، می توان از آن به عنوان ابزاری قدرتمند و مطمین برای اهداف غربالگری، شناسایی و پژوهشی استفاده کرد.

ارتباطات موفق در تمامی دنیا به یک اولویت اصلی تبدیل شده است. هدف پژوهش حاضر تهیه و تدوین ابزاری استاندارد در حیطه شبکه های اجتماعی بوده است. مرور پیشینه و مبانی نظری حاکی از آن است که عوامل متعددی بر شبکه های اجتماعی موثر است اما در این زمینه ابزار معتبری برای آشکارسازی شبکه های اجتماعی طراحی نشده است. پس از بررسی مبانی نظری و ادبیات پژوهش و شناسایی عوامل مختلف و مصاحبه با 17 صاحب نظران رسانه و شبکه های اجتماعی ابزار 21 سوالی تهیه گردید. همچنین این مقیاس «شبکه های اجتماعی» توسط 211 نفر از کارشناسان و صاحب نظران به صورت گزینش تصادفی پر گردیده است. برای تعیین پایایی سوالات از آلفای کرونباخ استفاده گردید. روایی سازه و تحلیل ها توسط نرم افزارهای اس پی اس اس نسخه 22 صورت گرفت. پرسشنامه تحت عوامل اطلاع رسانی، اعتماد و تنوع و گستردگی مورد تحلیل عامل اکتشافی، پایایی و روایی قرار گرفت. در نهایت مشخص گردید که ابزار دارای روایی و پایایی مناسب و ویژگی های مطلوب روان سنجی می باشد. این ابزار میان دست اندرکاران برنامه های ورزشی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران استاندارد گردیده است و پیشنهاد می شود این ابزار در سایر جوامع نیز مورد بومی سازی قرار گیرد

فعالیت حوزه ادراکی مربوط به مبدا هستی و خداوند از یکسو و خود در رابطه با او از سوی دیگر از چالشهای اساسی روانشناختی برای انسان معنویت خواه است. شکل گیری پنداره ها یا تصورات ساختگی در این دو حوزه موجبات پردازش غلط و آشفته ساز روانشناختی را برای فرد فراهم می کند. سنجش روانشناختی باورهای این حوزه های ادراکی در زمینه کمک های بالینی-معنوی به مراجعان از اهمیت خاصی برخوردار است. تهیه و سنجش شاخص های اعتبار و روایی و ساختار عاملی پرسشنامه خودپنداره- خداپنداره برای مداخله ها و مطالعه های معنوی هدف اصلی این پژوهش بوده است. برای این منظور، معیارهای مربوط به "خودپنداره - خداپنداره" بر اساس متون دینی و سپس مشاهدات بالینی تنظیم و برای سنجش آن، ابزار عینی تدارک دیده شد. پس از مطالعات اولیه و تهیه روایی لازم از نظر متخصصان بالینی با روش کیفی گروه متمرکز و حذف گزاره های تایید نشده، پرسشنامه ای با 6 سوال برای مولفه های جمعیت شناختی، و 40 سوال برای سنجش خودپنداره- خداپنداره طراحی شد و برای مطالعه اعتبار با یک گروه کوچک 30 نفره با روش آزمون-آزمون مجدد و جامعه آماری برای تحلیل عاملی دانشجویان مقطع لیسانس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب بود و نمونه بر روی تعداد 628 دانشجو اجرا گردید. نمونه ها با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. یافته ها در روش های کیفی و تهیه روایی محتوی روایی مطلوبی در CVI > 0/79  و CVR > 0/62 نشان داد، داده های آزمون آزمون مجدد اعتبار زیر مقیاس خداپنداره را 0/806 و خودپنداره را 0/582 نشان داد. آلفای کرونباخ یا همسانی درونی آزمون 0/815 به دست آمد که بیانگر اعتبار مطلوبی است. تحلیل عاملی با روش مولفه های اصلی 4 عامل در پاسخ شرکت کنندگان شناسایی نمود. که شامل 7 سوال خودپنداره، 8 سوال خودپنداشت (خوداقعی)، 14 سوال خداپنداره و 11 سوال خداپنداشت (مفهوم واقعی خدا) بود. بنابراین یافته های نهایی چهار زیر مقیاس اصلی به دست آمد که هم تصورات کاذب از خداوند و خود و همچنین مفاهیم واقعی خداوند و خود را مورد سنجش قرار می دهد. در نتیجه از این آزمون می توان برای سنجش مولفه های معنوی و مذهبی فرد در حوزه مبدا ادراک شده و خود ادراک شده و نیز نظارت بر تغییرات فرد از تصورات ساختگی از خود و خدا به مفاهیم واقعی تر به ویژه در درمانهای معنوی استفاده کرد.

این پژوهش با هدف اعتباریابی و هنجارسازی پرسشنامه رشد و تحول پس از رخداد آسیب زا در جانبازانمبتلا به اختلال استرس پس از حادثه شهر ساوه مورد بررسی قرار گرفت. به دلیل محدودیت حجم جامعه کلیه جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از حادثه ساکن شهر ساوه که تعداد آنها 300 نفر بود به روش سرشماری به عنوان واحدهای نمونه انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه رشد و  تحول پس از رخداد آسیب زا (تدسکی و کالهون، 1996) پاسخ دادند. پرسشنامه رشد و تحول پس از رخداد آسیب زا شامل 21 سوال است که پس از اجرای تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار اموس دو تا از سوال ها حذف شد و ضریب اعتبار آن از طریق فرمول کلی ضریب آلفای کرونباخ 0/85 بدست آمد. برای بررسی روایی سازه از روش تحلیل عاملی مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج حاصل از آن نشان داد که پنج عامل استخراج شده، 79/53درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می کند. 5 عامل مشتمل بر شیوه های جدید، ارتباط بادیگران، قدرت شخصی، ارزش زندگی و تغییر معنوی است. آزمون رشد و تحول پس از رخداد آسیب زا از اعتبار و روایی مناسبی برای ارزیابی پاسخ های انطباقی افراد پس از وقوع رخداد آسیب زا برخوردار است

باورهای خودکارآمدی به باورهای شخص در مورد توانایی هایش برای انجام دادن موفقیت آمیز یک سری فعالیت هاگفته می شود.هدف از پژوهش حاضر بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه خودکارآمدی معلم (اسچانن- موران و وولفولک، 2001)، بود. شرکت کنندگان 220  معلم از مدارس دوم متوسطه منطقه سه مشهد بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه خودکارآمدی معلم، پرسشنامه هوش هیجانی و رضایت شغلی را تکمیل کردند. روایی سازه با تحلیل عاملی تاییدی، روایی همگرا از طریق همبستگی با نمرات هوش هیجانی و رضایت شغلی، اعتبار با روش آلفای کرونباخ بررسی شد نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که داده ها با ساختار سه عاملی شامل مشارکتفراگیران در امور تحصیلی، کارایی راهبردهای آموزشی و کارایی در  مدیریت کلاس برازش مناسبی در نمونه معلمانداشت. روایی همگرای پرسشنامه خود کارآمدی با پرسشنامه های هوش هیجانی و خشنودی شغلی تایید شد. در کل، پرسشنامه خودکارآمدی از اعتبار و روایی مناسبی برخوردار است و برای اندازه گیری خودکارآمدی در جامعه معلمان مناسب است

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی و تعیین اعتبار، روایی و نرم مقیاس تصویریادراک شایستگی و پذیرش اجتماعی در کودکان پسر پیش دبستانی بود. طرح پژوهش توصیفیاز نوع همبستگی و روش آماری پژوهش از نوع تحلیل اکتشافی با چرخش اکومکس بوده است.جامعه آماری دانش آموزان پسران پیش دبستانی ساکن مناطق 1، 4، 14، 19 شهر تهران بودند. نمونه گیری بصورت خوشه ای صورت گرفت و تعداد 450 دانش آموز پسر پیش دبستانی و 250 نفر از معلمانشان انتخاب گردیدند. داده ها با استفاده از مقیاس تصویری ادراک شایستگی و پذیرش اجتماعی هارتر جمع آوری شد. بر اساس یافته های پژوهش، ضریب آلفای کرونباخ سوالات کل مقیاس 0/78 برآورد شد، که نشان دهنده میزان اعتبار مناسب مقیاس تصویری ادراک شایستگی و پذیرش اجتماعی میباشد. ضریب همبستگی بین ادراک شایستگی و پذیرش اجتماعی 0/51 برآورد شده که نشان دهنده آن است که در سطح اطمینان 95% بین ادراک شایستگی و پذیرش اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. روایی مقیاس با روش تحلیل عاملی اکتشافی مورد تایید قرار گرفت و 5 عامل استخراج گردید، که عامل ها به ترتیب عامل مادری، همسالان، اجتماعی، فیزیکی و شناختی نام گذاری شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مقیاس از نرم مناسبی در جامعه ایرانی برخوردار است

هدف؛ هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر کاربرد ارزشیابی میان دوره دانشجو از استاد در بهبود ارزشیابی پایان دوره آنان در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران بود. روش؛ پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی- مقایسه ای می باشد. جامعه پژوهش حاضر کلیه اساتید و مدرسان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی بود. نمونه پژوهش حاضر 148 نفر از اعضای هیات علمی بودند که تعداد 76 نفر (51/4%) مرد و (48/6%) بودند. بیش تر آن ها دارای مرتبه ی علمی استادیار (55/4%) بودند. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری در دسترس بود. برای سنجش مولفه های ارزشیابیاساتید از پرسشنامه محقق ساخته ارزشیابی عملکرد آموزشی اساتید استفاده شد. یافته ها؛ نتایج نشان داد بین میانگین نمرات ارزشیابی میان ترم و پایان ترم اعضای هیات علمی در نیمسال اول و دوم سال94 اختلاف معنی دار وجود داشت و نمرات ارزشیابی پایان ترم اعضای هیات علمی  از نمرات میان ترم بیشتربوده است.  تحلیل واریانس نشان داد که بین متوسط نمرات ارزشیابی اعضای هیات علمی با مرتبه های علمی مختلف در نیمسال های تحصیلی مختلف تفاوت معنی داری وجود نداشت. همچنین متوسط نمرات ارزشیابی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی در نیمسال دوم 93 برای زنان و مردان برابر 3/4 به دست آمد و متوسط نمرات ارزشیابی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی در میان ترم نیمسال اول 94 برای زنان و مردان در حدود 3/5 به دست آمد.  نتیجه گیری؛ تاثیر ارزشیابی های دانشجویی انجام شده از اساتید در بهبود تدریس آنان کم بوده و در این زمینه لازم است علل مختلف شناسایی و تدابیر مناسبی اندیشیده شود

پژوهش حاضر در راستای ارزیابی مشخصات روان سنجی آزمون بالینی چندمحوری میلون - 3 بود. روش این پژوهش از نوع زمینه یابی می باشد. آزمودنی های پژوهش 510 نفر (160 نفر بالینی و 350 نفر غیربالینی) بودند که آزمودنی های بالینی به روش نمونه گیری هدفمند و آزمودنی های غیربالینی از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از آزمون بالینی چندمحوری میلون - 3 (MCMI-III)، پرسشنامه شخصیت (SCID-II) و ویژگی های دموگرافیک استفاده شد. برای تعیین پایایی، از دو روش آلفای کرونباخ و کودر - ریچاردسون (KR-20) و برای محاسبه روایی، از روش های روایی ملاک هم زمان و روایی تشخیصی به کار گرفته شد. در تحلیل داده ها از آزمون های آماری ضریب همبستگی، کای دو (X2) و ضریب کاپا مورد استفاده قرار گرفت.آنالیز آماری داده ها نشان داد که پایایی MCMI-III به روش آلفای کرونباخ (0/94 - 0/55) و پایایی به روش کودر - ریچاردسون، 0/94 می باشد. روایی هم زمان MCMI-III با پرسشنامه شخصیت (SCID-II) (0/49 - 0/13) به دست آمد. میزان توافق MCMI-III با پرسشنامه شخصیت (SCID-II) در تشخیص اختلالات شخصیت، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان توافق در گروه بالینی مربوط به اختلال شخصیت مرزی با 0/66 و اختلال شخصیت وابسته با 0/004 می باشد؛ همچنین به ترتیب بیشترین و کمترین میزان توافق در گروه غیربالینی مربوط به اختلال شخصیت اجتنابی با 0/46 و اختلال شخصیت وابسته با 0/006 برآورد شد. نتایج به دست آمده از خصیصه های عامل برای مقیاس های شخصیت MCMI-III، شامل توان پیش بینی مثبت (PPP) در دامنه 0/95 تا 0/15 توان پیش بینی منفی (NPP) از 0/94 تا 0/35 و همچنین توان تشخیص کل در دامنه 0/99 تا 0/41 قرار گرفت.با عنایت به یافته های پژوهش حاضر، می توان اذعان داشت که MCMI-III از منظر مشخصات روان سنجی، به طورکلی می تواند ابزاری معتبر و پایا در ارزیابی و کارایی تشخیصی اختلالات شخصیت به حساب آید.